Fed sắp nới lỏng chính sách, Trung Quốc đối mặt bài toán kinh tế nan giải
Trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuẩn bị cho đợt cắt giảm lãi suất dự kiến vào tuần tới, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) có khả năng sẽ không nới lỏng chính sách trong ngắn hạn.
Mắc kẹt trong tình thế tiến thoái lưỡng nan
Bắc Kinh đang mắc kẹt trong tình thế tiến thoái lưỡng nan: làm sao vừa vực dậy nền kinh tế đang suy yếu, vừa tránh nguy cơ thổi bùng “cơn sốt” trên thị trường chứng khoán.
 |
| Lạm phát Mỹ đạt 2,9% trong tháng 8, Fed có thể hạ lãi suất để ứng phó với thị trường lao động suy yếu. |
Các nhà hoạch định chính sách hiện chịu áp lực ngăn chặn đà suy giảm tăng trưởng có thể đe dọa việc làm và ổn định xã hội, đồng thời tránh lặp lại “vết xe đổ” giai đoạn 2014 – 2015, khi các biện pháp nới lỏng mạnh và làn sóng đầu tư bán lẻ đã kết thúc bằng cú sụp đổ thị trường.
Việc Fed cắt giảm lãi suất có thể mở thêm dư địa để PBOC hành động mà không lo ngại dòng vốn tháo chạy hay nhân dân tệ mất giá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia kinh tế, ngân hàng trung ương Trung Quốc nhiều khả năng sẽ chờ đợi những tín hiệu rõ ràng hơn từ nền kinh tế, thay vì lập tức “theo chân” Fed.
Thị trường tài chính dự báo Fed sẽ hạ lãi suất 0,25 điểm phần trăm tại cuộc họp ngày 16 – 17/9, và có thể thực hiện thêm 2 lần cắt giảm nữa trước cuối năm. Lãi suất chuẩn đã duy trì ở mức 4,25%–4,50% kể từ tháng 12 năm ngoái.
Một quan chức tham gia thảo luận chính sách nội bộ cho biết: “Khả năng Fed cắt giảm lãi suất chắc chắn sẽ tạo thêm không gian cho chính sách tiền tệ của chúng tôi, nhưng không có nghĩa chúng tôi phải rập khuôn. Mọi quyết định sẽ phụ thuộc vào tình hình kinh tế trong nước. Thị trường chứng khoán hiện quá sôi động – nếu cắt giảm lãi suất lúc này, chẳng phải là ‘đổ thêm dầu vào lửa’ sao?”.
Ông Ting Lu, Kinh tế trưởng Trung Quốc tại Nomura, dự báo PBOC sẽ tránh cắt giảm ngay lập tức nếu đà tăng giá cổ phiếu còn tiếp diễn, để không tạo ra bong bóng. Tuy nhiên, ngân hàng trung ương có thể hạ nhẹ 10 điểm cơ bản trong vài tuần tới nếu thị trường điều chỉnh.
Từ đầu năm đến nay, PBOC đã giảm lãi suất repo ngược kỳ hạn 7 ngày thêm 10 điểm cơ bản và hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộc (RRR) của các ngân hàng 50 điểm cơ bản, cả hai động thái đều công bố vào tháng 5 trong gói kích thích tổng thể.
Ông Lu nhấn mạnh trong một nghiên cứu: “Các đợt cắt giảm mạnh có thể thổi phồng bong bóng chứng khoán, nhưng ngược lại, việc không hành động sẽ làm trầm trọng thêm đà suy thoái tăng trưởng”.
Trước thế tiến thoái lưỡng nan này, các chuyên gia cho rằng Bắc Kinh sẽ buộc phải thận trọng trong những tháng tới và khó có khả năng cắt giảm lãi suất đồng thời với Fed trong tháng 9.
Cổ phiếu nóng, kinh tế lạnh
Giới phân tích hiện vẫn lạc quan về thị trường chứng khoán Trung Quốc, nhấn mạnh rằng đà tăng được dẫn dắt chủ yếu bởi nhà đầu tư tổ chức, trong khi nhà đầu tư cá nhân mới chỉ bắt đầu nhập cuộc. Các hộ gia đình Trung Quốc vẫn thận trọng với chi tiêu và đầu tư, nắm giữ mức tiết kiệm kỷ lục 160 nghìn tỷ nhân dân tệ (22,45 nghìn tỷ USD).
Trong khi đó, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới tiếp tục chật vật vì suy thoái kéo dài. Những bước tiến về đổi mới công nghệ và sản xuất chưa đủ để bù đắp cho sự suy giảm trong các ngành truyền thống, gây thêm áp lực việc làm.
Dữ liệu gần đây cho thấy bức tranh khó cải thiện trong ngắn hạn: sản lượng công nghiệp tháng 7 tăng trưởng chậm nhất trong 8 tháng, doanh số bán lẻ sụt giảm, và tín dụng nhân dân tệ mới giảm lần đầu tiên trong vòng 20 năm.
Xuất khẩu tháng 8 cũng chậm lại do hiệu ứng từ thỏa thuận đình chiến thương mại với Mỹ suy yếu, làm dấy lên kêu gọi tăng chi tiêu tài khóa. Nhiều chuyên gia dự báo Bắc Kinh sẽ sớm tung thêm gói hỗ trợ tiêu dùng và nhà ở khi dữ liệu kinh tế tháng 8 được công bố.
 |
| Một người đi ngang qua trụ sở Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc tại Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 7/5/2025. (Ảnh: REUTERS/Tingshu Wang) |
Kinh tế Trung Quốc tăng trưởng 5,2% trong quý II nhờ gói kích thích và thỏa thuận thương mại với Mỹ, qua đó vẫn có thể đạt mục tiêu cả năm 2025 ngay cả khi tốc độ quý III và IV xuống dưới 5%. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách được cảnh báo phải chuẩn bị cho kịch bản suy giảm mạnh có thể tác động trực tiếp đến việc làm.
Trước đại dịch Covid-19, nền kinh tế Trung Quốc duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 6,7%/năm trong giai đoạn 2015–2019.
Larry Hu, Kinh tế trưởng Trung Quốc tại Macquarie, nhận định: “Hai tháng liên tiếp dữ liệu yếu có thể buộc Bắc Kinh tung thêm các gói kích thích nhỏ, đặc biệt cho lĩnh vực bất động sản. Chính sách tài khóa, vốn gần đây kém hiệu quả, cũng có thể được đẩy mạnh trở lại”.
Không còn nhiều dư địa
Tính đến nay, PBOC đã nới lỏng chính sách ít hơn so với kỳ vọng, một phần vì thỏa thuận thương mại với Mỹ giúp xuất khẩu cải thiện đầu năm. Song cán cân chính sách đang ngày càng trở nên mong manh, với rủi ro lớn hơn đối với kinh tế và thị trường.
Ngân hàng trung ương đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thị trường chứng khoán, thông qua các công cụ mục tiêu như chương trình hoán đổi và cho vay tái cấp vốn, nhằm cung cấp thanh khoản cho các tổ chức mua cổ phiếu.
Các quan chức hy vọng đà tăng chứng khoán sẽ giúp cải thiện bảng cân đối của hộ gia đình bị tổn thương bởi khủng hoảng bất động sản, từ đó thúc đẩy tiêu dùng và kinh tế nói chung. Tuy nhiên, giới phân tích cảnh báo hiệu ứng lan tỏa từ chứng khoán sang tiêu dùng vẫn khá hạn chế.
Hiện lãi suất chính sách đã ở mức thấp kỷ lục 1,4%, giảm 115 điểm cơ bản kể từ khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung nổ ra năm 2018. Tỷ lệ RRR bình quân gia quyền cũng giảm từ gần 15% xuống còn 6,2% – mức thấp kỷ lục khác.
Một quan chức am hiểu vấn đề cho biết: “Không giống Mỹ, Trung Quốc đã liên tục nới lỏng tiền tệ trong những năm qua, do đó dư địa để cắt giảm thêm hiện rất hạn chế”.
Theo: Reuters
