Tại sao 80% cổ phiếu không thể đi ngược lại thị trường chung?
Trong đầu tư chứng khoán, có một quy luật bất thành văn rằng "xu hướng là bạn". Điều này đặc biệt đúng khi nói đến mối quan hệ giữa cổ phiếu riêng lẻ và thị trường chung (thường được đo bằng chỉ số VN-Index).
Việc phần lớn, ước tính khoảng 80%, cổ phiếu đều biến động cùng pha với thị trường không phải là ngẫu nhiên. Nó xuất phát từ những yếu tố vĩ mô và tâm lý sâu sắc có sức ảnh hưởng bao trùm lên toàn bộ "sân chơi".
 |
| Trong đầu tư chứng khoán, có một quy luật bất thành văn rằng "xu hướng là bạn". Ảnh minh họa |
Hiểu được lý do tại sao sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt hơn, thay vì cố gắng "bơi ngược dòng" một cách vô ích.
1. Sức ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô macroeconomic
Thị trường chứng khoán được ví như "phong vũ biểu" của nền kinh tế. Các yếu tố vĩ mô tác động đến toàn bộ nền kinh tế, do đó không một doanh nghiệp nào có thể đứng ngoài cuộc.
- Lãi suất: Khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, chi phí vay vốn của doanh nghiệp tăng lên, lợi nhuận dự kiến giảm xuống. Đồng thời, các kênh đầu tư an toàn hơn như gửi tiết kiệm trở nên hấp dẫn, khiến dòng tiền rút khỏi chứng khoán. Áp lực này đè nặng lên hầu hết các cổ phiếu.
- Tăng trưởng GDP: Khi kinh tế tăng trưởng mạnh, người dân có nhiều tiền hơn để chi tiêu, doanh nghiệp bán được nhiều hàng hóa, lợi nhuận tăng. Niềm tin vào tương lai tươi sáng lan tỏa, thúc đẩy dòng tiền chảy vào thị trường, tạo ra một xu hướng tăng chung.
- Lạm phát và Tỷ giá: Lạm phát cao bào mòn sức mua và lợi nhuận doanh nghiệp. Biến động tỷ giá ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp có hoạt động xuất nhập khẩu. Đây là những cơn gió lớn ảnh hưởng đến cả khu rừng chứ không chỉ một vài cái cây.
- Ví von dễ hiểu: Hãy tưởng tượng thị trường chung là thủy triều. Khi thủy triều lên (thị trường tăng), hầu hết mọi con thuyền, dù lớn hay nhỏ (cổ phiếu tốt hay xấu), đều được nâng lên theo. Ngược lại, khi thủy triều rút, gần như tất cả thuyền đều bị hạ xuống. Cố gắng chèo một con thuyền đi lên khi thủy triều đang rút là việc vô cùng khó khăn.
 |
| Ảnh minh họa |
2. Tâm lý đám đông và dòng tiền lớn
Thị trường không chỉ vận hành bằng những con số, mà còn bị chi phối mạnh mẽ bởi tâm lý và cảm xúc của con người.
- Tâm lý bầy đàn (Herd Mentality): Khi thị trường tăng mạnh, sự lạc quan lan tỏa. Nhà đầu tư có xu hướng mua vào vì sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO), tạo ra một vòng xoáy tăng giá. Ngược lại, khi thị trường hoảng loạn bán tháo, nỗi sợ hãi bao trùm, mọi người bán ra bất chấp cổ phiếu đó tốt hay xấu, gây ra một xu hướng giảm đồng loạt.
- Dòng tiền của các tổ chức lớn: Các quỹ đầu tư, công ty bảo hiểm, và nhà đầu tư nước ngoài (khối ngoại) quản lý những khối tài sản khổng lồ. Khi họ quyết định giải ngân hoặc rút vốn khỏi thị trường Việt Nam, họ thường mua hoặc bán trên diện rộng theo các rổ chỉ số (như VN30). Lực mua hoặc bán khổng lồ này tạo ra một xu hướng chung mà các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ khó có thể chống lại.
3. Sự trỗi dậy của đầu tư thụ động (ETFs)
Các quỹ hoán đổi danh mục (ETF) mô phỏng theo các chỉ số như VN30 hay VN-Diamond ngày càng phổ biến. Khi nhà đầu tư đổ tiền vào một quỹ ETF, quỹ này sẽ tự động mua tất cả các cổ phiếu trong rổ chỉ số theo tỷ trọng đã định.
Điều này tạo ra một lực mua đồng đều lên một nhóm lớn các cổ phiếu vốn hóa hàng đầu, khiến chúng có xu hướng di chuyển cùng nhau và cùng chiều với chỉ số chung. Khi dòng tiền rút khỏi ETF, hiệu ứng ngược lại xảy ra.
 |
| Việc hiểu rằng đa số cổ phiếu sẽ đi theo thị trường chung mang lại một bài học quan trọng: Đừng chống lại xu hướng. Ảnh minh họa |
Vậy, 20% cổ phiếu đi ngược thị trường là những cổ phiếu nào?
Dù khó khăn, vẫn có một số ít cổ phiếu có thể "lội ngược dòng". Chúng thường có những đặc điểm sau:
- Có câu chuyện riêng đột biến: Doanh nghiệp có kết quả kinh doanh tăng trưởng đột phá, trúng thầu dự án lớn, có sản phẩm mới thành công vang dội, hoặc thông tin về M&A (mua bán & sáp nhập). Những tin tức cực kỳ tích cực này đủ mạnh để giúp cổ phiếu đi ngược lại xu hướng tiêu cực chung.
- Cổ phiếu phòng thủ: Các ngành thiết yếu như điện, nước, dược phẩm, thực phẩm thường ít bị ảnh hưởng bởi chu kỳ kinh tế. Dù kinh tế suy thoái, người dân vẫn cần dùng điện và mua thuốc. Do đó, khi thị trường chung hoảng loạn, dòng tiền có xu hướng tìm đến các cổ phiếu này làm nơi "trú ẩn an toàn".
Kết luận: Bài học cho nhà đầu tư
Việc hiểu rằng đa số cổ phiếu sẽ đi theo thị trường chung mang lại một bài học quan trọng: Đừng chống lại xu hướng.
Thay vì cố gắng tìm kiếm một vài cổ phiếu hiếm hoi đi ngược thị trường trong một xu hướng giảm, chiến lược khôn ngoan hơn là tôn trọng xu hướng chung. Hãy kiên nhẫn chờ đợi khi thị trường xác nhận một xu hướng tăng trở lại. Khi đó, việc tìm kiếm lợi nhuận sẽ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, bởi bạn đang có sự hỗ trợ từ "cơn thủy triều" của cả thị trường.
Chứng Khoán & Cổ Phiếu tổng hợp
---------------------------------
Tham gia đầu tư cùng VPS để nhận được sự hỗ trợ tận tâm từ các chuyên gia hàng đầu ngay hôm nay:💢 Mở tài khoản chứng khoán VPS với kho số đẹp
💢 Hướng dẫn mở tài khoản chứng khoán
💢 Fanpage Chứng Khoán & Cổ Phiếu
💢 Hotline/ Zalo: 0933-068-179
